خداحافظ نگارش، خودکار، مداد و.....

تحولی در نوشتن و وسایل آموزشی در جهان آینده

نویسنده: محمد جانفشان^*

این روزها یکی از علایق مهم نوجوانان و کودکان ما داشتن یک تبلت" Tablet" (لوح الکترونیکی) است. که از طریق آن بتوانند خود را با بازیهای کامپیوتری و اینترنت مشغول کرده و اوقات فراغت را با این وسیله جدید بگذرانند. پدران و مادران هم به این علاقه پاسخ مثبت داده و این وسیله کوچک قابل حمل و نقل را تهیه کرده و در اختیار فرزندان قرار می دهند.

نویسنده کتاب (جهان در سال 2000) هرگز تصور نمی­کرد که روزی آن دستگاه های کامپیوتر عظیم با کارت های پانچ شده که برای آن اطاق های بزرگی مورد نیاز بود و کارمندان زیادی برای اداره آن و تهیه خوراک برای آن به پانچ کردن کارت ها مشغول بودند؛ امروز به اندازه یک کتاب درسی داخل کیف دانش آموزان قرار گرفته و به مدرسه برده شود. این وسیله­ی الکترونیکی امروز جای لوح نقره ای و فلزی قدیم را گرفته که همراه بچه ها به مکتب برده می شد و گاه بر سرلوح آنها نوشته بود به زر: "جور استاد به ز مهر پدر" .

در حال حاضر از تبلت ها به عنوان تلفن تصویری، تلویزیون، ماشین تایپ، ضبط صوت، صندوق پست، پستچی، بایگانی، کتابخانه متحرک، آلبوم تصاویر، مکان یابی و... استفاده می شود و معلوم نیست در آینده چه کارکردهای تازه ای بر این صفحه افزوده خواهد شد.

امروزه در ممالک مترقی در مدرسه از تبلت ها به عنوان دفتر مشق و کتاب استفاده می شود. دانش آموزان پس از ورود به کلاس از طریق امواج الکترونیکی با معلم خود در ارتباطند تا تکالیف انجام شده را از این طریق به رویت معلم برسانند و معلمان از همین طریق تابلو الکترونیکی درس روز را مطرح کرده و به تبلت دانش آموزان منتقل می سازند. این مطالب هم در تابلو الکترونیکی و هم در تبلت دانش آموزان ثبت و ضبط می شود و دانش آموز می تواند هر زمان که بخواهد به برنامه های آن ساعت خاص رجوع کند.

با توجه به همه گیر شدن الواح الکترونیکی (تبلت ها) تغییراتی در سیستم آموزش و تولیدات آموزشی ایجاد می­شود. دانش آموزان تکالیف خود را در لوح الکترونیکی (تبلت) خود انجام می دهند و به لپ تاپ معلم خود منتقل می­کنند. بنابراین از مصرف کاغذ و دفتر به تدریج کاسته می شود و کارخانه های کاغذ سازی و کارگاه­های تولید دفتر و مداد، نوع تولیدات خود را تغییر می دهند. تخریب جنگل ها برای استفاده از چوب آنها برای تهیه کاغذ و مداد کمتر صورت می­گیرد. نوشتن روی کاغذ کم کم فراموش می­شود و نگارش در صفحه های الکترونیکی شایع می­گردد. بدین ترتیب خوشنویسی و خطاطی در معرض فراموشی قرار می­گیرد و تابلوهای زیبای خط را در نمایشگاه ها و موزه ها باید دید. تقریباً همان وضعیتی که هم اکنون مردم ترکیه و هند با آن مواجه هستند و خطوط زیبای نستعلیق فارسی را در بناهای تاریخی خود می بینند ولی نمی­توانند بخوانند.

کارخانه­های تولید دفتر و مداد، مداد پاکن و مدادتراش و خودکار سازی به تدریج تعطیل می شوند و جای خود را به کارخانه های تولید صفحات الکترونیکی می دهند. با کنار گذاشته شدن کارگاه ها در کارخانه های تولید وسایل آموزشی و برطرف شدن خطر نابودی جنگل ها، تهدید جدیدی که برای محیط زیست ایجاد می شود قابل توجه است و نوشتن کم کم فراموش می شود. به راستی چه کسی در آینده کتب خطی فرهنگ عظیم مکتوب ما را می تواند بخواند؟

این همه صفحات و ابزارهای الکترونیکی که در نتیجه مصرف و یا غیر قابل استفاده شدن به صورت زباله به طبیعت سرازیر می شود، خطر بزرگی برای محیط زیست است که لازمست برای بازیافت و بی اثر کردن آن در مورد زندگی موجودات زنده فکری کرد.

^* مشاور خانواده